Hoe corona de reguliere zorg beïnvloedt
Wim de Graaff is internist-endocrinoloog en
Na 17 jaar in een groot algemeen ziekenhuis te hebben gewerkt als internist en enkele jaren als medeopleider, werkt hij tegenwoordig in drie privéklinieken. Daarnaast adviseert hij verzekeraar Achmea, en ook TMI: hij ontwikkelt onder andere online bijscholing en geeft masterclasses. We vroegen deze ervaren
hoe corona zijn werk heeft veranderd en hoe hij de toekomst van de reguliere zorg ziet. “Op mijn spreekuur zag ik patiënten met verwaarloosde suikerziekte en latere stadia van schildklierkanker.”
Wat houdt het werk van een internist precies in?
“is een medisch specialist Interne Geneeskunde. Internisten houden zich bezig met bijna alle inwendige organen in het lichaam. Hij of zij heeft een brede basiskennis en is echt een ‘denkdokter’ die van puzzelen houdt. Als iemand bij mij komt met een klacht, probeer ik die in een groter perspectief te plaatsen. Een klacht als vermoeidheid zie ik als internist heel regelmatig en dit kan natuurlijk veel oorzaken hebben, vaak ook meerdere oorzaken tegelijk. Te veel thuis achter je laptop werken in coronatijd is bijvoorbeeld al een mogelijke verklaring. Maar vermoeidheid kan ook komen doordat je nieren of een ander orgaan niet goed werken. Of door suikerziekte of een chronische ontsteking. Kortom; het kan van alles zijn. Het is aan de internist om die puzzel op te lossen. Vervolgens maak ik een behandelplan of wanneer het probleem buiten mijn vakgebied ligt, verwijs ik door of terug naar de huisarts.”
Hoe heeft corona het werk van medisch specialisten veranderd?
“Er is heel veel veranderd door corona. De grote stroom coronapatiënten werd vooral gezien door internisten, intensivisten en longartsen, omdat het om een infectieziekte gaat die zich grotendeels afspeelt in de longen. Omdat de patiëntenstroom zo groot werd, gingen ook dokters van andere afdelingen bijspringen. Toen stond er ineens een uroloog de longarts te helpen, dat was wel even wennen. De enorme toestroom van coronapatiënten had tot gevolg dat de reguliere zorg grotendeels stil kwam te liggen en er alleen nog spoedzaken werden gedaan.”Dat de uroloog de longarts ging helpen, was best even wennen.
“Tegelijkertijd werd steeds duidelijker zichtbaar dat een grote groep patiënten het ziekenhuis – en overigens ook de huisarts – meed, uit angst voor corona. Met name de cardiologen zagen al voor de zomer veel minder mensen met kortademigheid of pijn op de borst bij inspanning. Een goed voorbeeld van waartoe dit kan leiden, vertelde Ronald Koeman op televisie. Toen hij net bondscoach was, stond hij vanwege klachten op de wachtlijst van de polikliniek Cardiologie. Maar zijn afspraak werd uitgesteld als gevolg van de coronacrisis. Totdat hij dit jaar een hartinfarct kreeg. Als hij op tijd bij de cardioloog was geweest, had dit wellicht voorkomen kunnen worden.”
Welke patiënten bleven nog meer weg?
“Mij viel op dat ik mensen met een later stadium van schildklierkanker te zien kreeg. Dat had ik voor het laatst jaren geleden gezien, want mensen trekken tegenwoordig normaal gesproken veel eerder aan de bel. Ook zag ik mensen met sterk verwaarloosde suikerziekte. Deze mensen behoren tot de risicogroep, dus ik kan ik me voorstellen dat zij uit angst voor corona niet naar het ziekenhuis of hun huisarts durfden.”Welke rol ligt hierin voor jou als internist?
“Als mensen niet komen opdagen voor afspraken is dit heel lastig bij te houden. Patiënten ontglippen je dan al gauw. In een van de klinieken waar ik werk, zijn in aanloop naar de tweede golf veel poliklinische afspraken omgezet naar een telefonische of beeldbelafspraak. De mensen die al onder controle zijn bij een specialist, hebben bijvoorbeeld vaak al een bloeddrukmeter in huis en diabetespatiënten kunnen hun suikerwaarden meten. Zo behoud je het contact met de patiënten kun je op afstand toch enige zorg verlenen. Vanochtend nog heb ik mijn complete spreekuur telefonisch gedaan. Bij nieuwe patiënten is dat best even wennen, omdat je elkaar niet in de ogen kunt kijken. Maar ik kan wel alvast beginnen met een stuk diagnostiek om de oorzaak van hun klacht te achterhalen.”Welke van jouw patiënten behoren tot de risicogroep?
“De grootste risicogroep vormen mensen met overgewicht. Het merendeel van de mensen met diabetes type 2 heeft overgewicht. Daarnaast mensen met een hoge bloeddruk en mensen die afweer onderdrukkende medicijnen gebruiken, bijvoorbeeld voor de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Deze groep wordt zieker van corona dan de gemiddelde persoon. In de media gaat het steeds vaker over het belang van een gezonde leefstijl in tijden van corona.”Kan een gezonde leefstijl het verschil maken in de strijd tegen dit virus?
“Dat denk ik wel. Overgewicht beïnvloedt namelijk je afweersysteem. Dat is een extra risico nu is gebleken dat het coronavirus kan zorgen voor longontstekingen, longembolieën en ontstekingen aan de hartspier. Mensen met een BMI boven de 35 zijn daarnaast sowieso al snel kortademig, hetgeen bij een coronabesmetting voor een achterstand zorgt. Bovendien blijken virusdeeltjes zich makkelijker aan lichaamscellen te hechten wanneer iemand overgewicht heeft. Hoe dat precies zit, wordt momenteel onderzocht. Een groot percentage van de mensen waarbij corona slecht is verlopen, had overgewicht. En met de mensen met een gezond BMI ging het gemiddeld genomen beter. Let wel; dat is slechts een signalering, geen bewijs. Wetenschappelijk bewezen zijn veel zaken nog niet, het is tenslotte een nieuwe ziekte. Vlak voor corona was ik toevallig al begonnen met een overgewichtpoli en ik verwacht dat hier genoeg patiënten voor in aanmerking komen.”Hoe zit het met de restverschijnselen van corona?
“Als internist zie ik ook patiënten die van COVID-19 hersteld zijn, maar nog wel klachten hebben. Mensen hebben last van postinfectieuze vermoeidheid, een slechtere longfunctie en soms een iets minder goede hartfunctie. Ook is recent gebleken dat bij patiënten die beademd zijn, het middenrif aangetast kan zijn. De schade achteraf is waarschijnlijk groter dan we nu zien, ook bij bijvoorbeeld kinderen. In het begin van de crisis stoorde ik mij eraan dat dit het nieuws niet haalde. Van kinderen en jongeren werd gezegd dat ze een heel kleine kans hadden om ziek te worden of te overlijden. Dat klopt, maar de mogelijke restverschijnselen werden nooit benoemd. Als hier meer bekendheid aan wordt gegeven, motiveert dit jongeren misschien om zich aan de maatregelen te houden.”De schade na corona kan groot zijn, ook bij kinderen.
Hoe zie jij de toekomst van de ziekenhuiszorg nu corona voorlopig nog aanwezig zal zijn?
“Corona heeft ons ziekenhuissysteem onder een vergrootglas gelegd en de kwetsbaarheden blootgelegd. Ziekenhuizen zijn in mijn optiek onmisbaar voor spoedzorg en voor meer complexe zorg, zoals bijvoorbeeld oncologie. Goede operatiekamers en een goede SEH zijn daarbij essentieel. Maar voor gewone ‘huis-tuin-en-keukenzorg’ zijn ziekenhuizen vrijwel overbodig. Als je bijvoorbeeld last hebt van buikpijn, kun je sneller terecht in een kliniek dan in een ziekenhuis. Vaak word je daar ook nog geholpen door een dokter die ook werkt in een algemeen ziekenhuis, want veel artsen werken behalve in een ziekenhuis ook in een kliniek. Het zou slim zijn om in de toekomst te kiezen voor deze efficiëntere, complementaire tweedeling in de zorg. Ik verwacht dat deze ook zal zorgen voor goedkopere zorg. Corona kan dit proces mogelijk in een stroomversnelling brengen.”meer...
Naar vacature
Meer vacatures van Tmi