Mindful in de zorg

Mindfulness versterkt de veerkracht en vitaliteit van mensen, zo ook van zorgprofessionals. Door mindful te werken leer je beter om te gaan met je gevoelens en gedachten, sta je bewuster in het leven en kun je je werk beter loslaten. Je kunt het heel eenvoudig toepassen in je dagelijkse leven en werk. Het is wetenschappelijk bewezen dat mindfulness werkt, maar tot op de dag van vandaag wordt het vaak als zweverig bestempeld. Bibi de Boorder, mindfulness- en loopbaancoach, deelt haar ervaringen en adviezen op het gebied van mindful werken.

Hoe ik in aanraking kwam met mindfulness

“Ik ben in aanraking gekomen met mindfulness via een stilteweekend tien jaar geleden in Friesland. Hier leefde ik twee dagen in stilte, zonder mobiel of andere afleidingen zoals boeken. Ik was vooraf gespannen over het weekend, maar het is mij erg goed bevallen. Bij thuiskomst heb ik een collega die bij mij in het ziekenhuis werkte enthousiast gemaakt om ook eens mee te gaan naar een stilteweekend. Dit beviel ons beide zo goed dat wij uiteindelijk vijf keer samen op stilteweekend zijn geweest.”

Mindfulness is een bewezen methode om stress te verminderen.

De oorsprong van mindfulness

Na de stilteweekenden kreeg Bibi steeds meer interesse in mindfulness, wat is het precies en waar komt het vandaan? “Mindfulness komt vanuit oosterse religies, maar je ziet dat mindfulness de afgelopen jaren steeds meer wordt toegepast in westerse landen. Moleculair bioloog, Jon Kabat-Zinn, is van India naar Amerika gereisd om daar mindfulness te introduceren. Hij begon met het uitoefenen van mindfulness bij mensen met lichamelijke klachten, met goede resultaten. Enige tijd later is er een stress reductie/mindfulness programma ontwikkeld gecombineerd met cognitieve therapie. Dit wordt nog steeds veel ingezet binnen de ggz.”

“Dat mindfulness een bewezen methode is om stress te verminderen, blijkt onder andere uit een onderzoek naar de amygdala. De amygdala is een heel klein onderdeel van je brein en stoot een stresshormoon af. Hoe kleiner de amygdala van een persoon, hoe minder stress die persoon ervaart. En dan daalt dus de hartslag, bloeddruk en het stresshormoon. Uit het onderzoek bleek dat de amygdala kleiner werd bij mensen die mindfulness beoefenen.”

De vitaliteitsweken

In het ziekenhuis waar Bibi op de HR-afdeling werkte, werden ieder jaar vitaliteitsweken georganiseerd. “In deze weken besteedden we aandacht aan de gemoedstoestand van het ziekenhuispersoneel. Ik kwam op het idee om tijdens de vitaliteitsweken mindfulness te introduceren bij het personeel. Samen met mijn collega (waarmee ik ook naar de stilteweekenden ging) begonnen we met een kort programma om mindfulness te introduceren tijdens die weken. In de zorg wordt mindfulness vaak bestempeld als zweverig, we hebben het programma daarom ook ‘Werken met aandacht’ genoemd om het toegankelijker te maken. Er werd door het ziekenhuispersoneel positief gereageerd op deze training. Het gaf ze de mogelijkheid om uit een gestreste werksituatie te komen en meer naar hun lichaam te luisteren. Naar aanleiding van dit succes hebben wij dagtrainingen Mindfulness aangeboden in het ziekenhuis. Dit was zo populair dat we zelfs werkten met wachtlijsten. We hebben dit een aantal jaar gedaan, maar door bezuinigingen werd het uiteindelijk helaas afgeschaft.”

Werkstress verminderen

“In de zorg is de werkdruk vaak erg hoog, veel zorgprofessionals werken keihard op de automatische piloot en ervaren
. Mindfulness kan helpen om stress te verminderen, maar het blijft lastig om de kennis omtrent mindfulness toe te passen in de praktijk. Voor onze mindfulness training hadden wij hier iets op bedacht; na onze training gaven wij een kaartje mee aan de zorgprofessionals met een aantal concrete stappen om te ontspannen. Wij adviseerden aan iedereen om dit kaartje in het uniform te bewaren. Dit is een mooie manier om de geleerde aspecten in de training te onthouden en op een laagdrempelige manier te blijven toepassen in de praktijk. Ook een goede tip is om een briefje te plakken aan je computer om jezelf ervan bewust te maken om goed rechtop te zitten en een aantal keer rustig en bewust te ademen. Veel zorgprofessionals geven aan: ‘Dat kan niet tijdens mijn werk.’ Ik geef dan altijd als tip om de oefening op de wc te doen. Gewoon in je uniform met het licht uit. Adem een aantal keer bewust en ga daar ook met al je aandacht naartoe, vraag jezelf af hoe het met jezelf gaat.”

Tijd moet je maken

Mindfulness doet steeds meer zijn intrede bij het behandelen van fysieke en mentale klachten. Psychologen en (huis)artsen benoemen vaker dat je mindfulness kunt toepassen bij bepaalde klachten. Toch merkt Bibi dat mindfulness een taboe blijft en er een stukje angst heerst bij mensen. “Als je mindfulness gaat beoefenen ga je met jezelf aan de slag en word je je bewust van bepaalde zaken waar je voorheen niet bij stilstond. Dit kan beangstigend zijn. Ook zijn veel zorgverleners erg gericht op anderen, omdat ze in hun werk natuurlijk zorg dragen voor een ander. Dit maakt dat veel zorgprofessionals niet stilstaan bij hoe zij zich voelen. Ik krijg van veel mensen te horen ‘Ik heb geen tijd voor mindfulness.’ Dit geeft aan dat je jezelf niet op de eerste plaats zet. Het is niet zo dat je er geen tijd voor hebt, maar je maakt er geen tijd voor.”

Stel een alarm in op je telefoon en haal drie keer per dag twee minuten heel bewust adem.

Mindfulness is een cadeautje

“De mooiste momenten als mindfulness coach waren de workshops Mindfulness die ik mocht geven. Hier gaven deelnemers aan dat ze heel diep geraakt waren, omdat ze liever hadden gehad dat ze tien jaar eerder iets met mindfulness hadden gedaan. Ik heb gehoord van deelnemers dat ze zich na de workshop bevrijd en beter voelden en de workshop als een cadeautje zagen. Dat vind ik mooi om te horen en dat is waar ik mijn werk voor deed. Ik kan iedereen die stress ervaart, rustiger wil worden en beter wil slapen aanraden om mindfulness te beoefenen!”

Mindful werken

Als je na het lezen van dit artikel meer wilt weten over mindfulness, raadt Bibi je aan de
te luisteren. “Verder kun je een alarm op je telefoon instellen om drie keer per dag twee minuten heel bewust in en uit te ademen. Veel mensen hebben namelijk geen idee hoe ze ademhalen. Een groot deel van de mensen heeft een hoge adem in de borstkas. Echter bestaan er vier soorten ademhaling en hoe groter en dieper je ademhaalt, hoe beter je je voelt. Als je dit drie keer per dag toepast, zul je al verschil merken. Als dit je bevalt kun je ook een app downloaden waar mindfulness oefeningen instaan, bijvoorbeeld ‘Meditation Moments’ of ‘Insight Timer’. Veel zorgverzekeringen hebben ook een mindfulness app waaronder VGZ, die zijn geheel gratis.

meer...

Naar vacature

Meer vacatures van Tmi